Het taboe

Fysieke belasting, is dat een probleem?

Als je dit een willekeurig persoon vraagt zal die meestal antwoorden met een tegenvraag: Is dat op dit moment nog een probleem dan? Dit is toch al jaren opgelost, we hebben toch goede Arbo-regels, daar hebben werknemers en werkgevers toch al samen afspraken over gemaakt? Er zijn toch ontzettend veel hulpmiddelen om het werk te verlichten?

Voor de buitenwereld is het probleem er niet, omdat iedere belanghebbende het onder de pet houdt. Waarom dit zo is, zal hierna duidelijk worden.

Fysieke belasting van werkers is zo algemeen aanvaardt, omdat het overal voorkomt in de samenleving en niemand zich ervan bewust lijkt dat het een probleem is. (Hier kun je een test doen welk gewicht nog gezond te tillen zou kunnen zijn. Deze test is de gevisualiseerde weergave van de Amerikaanse NIOSH formule, een standaard die over de gehele wereld gebruikt wordt als norm voor veilig tillen.) Hieruit blijkt dat je helemaal niet zoveel kunt tillen als je gezond wilt blijven. Toch willen we dit liever niet weten.

Iedereen weet wel dat te zwaar tillen rugklachten en andere lichamelijke ongemakken kan veroorzaken. We besteden daarom het sjouwen en tillen graag aan anderen uit zodat we er zelf niet mee geconfronteerd worden. Veel bedrijven doen dit ook en besteden het fysieke werk uit aan ZZPers en onderaannemers om niet voor de gevolgen op te hoeven draaien en daarvoor niet aansprakelijk te kunnen worden gesteld. Bekend is dat bouwbedrijven en andere bedrijfstakken waar zware arbeid in verricht wordt, Oost-Europeanen inschakelen die nog wel bereid zijn hun gezondheid in te leveren voor inkomen.

De achtergrond waarom we liever niet te veel spreken over de fysieke belasting en de impact ervan is voornamelijk een financiële. Dit baseren we op de volgende ervaringen:

• Als we werkers niet willen opzadelen met gezondheidsklachten moeten we bijvoorbeeld met hulpmiddelen gaan werken wat soms meer tijd vraagt en ook vaak een investering.
• Als in een organisatie waar vele werknemers fysieke arbeid verrichten er iemand zich met rugklachten meldt, mag er geen oplossing met tilhulpmiddelen voor deze persoon geïntroduceerd worden, want dan is het hek van de dam en zouden de anderen ook weleens over hun gezondheid kunnen gaan nadenken. Beter denkt men dan, is het dan om die persoon te isoleren en een andere functie te geven of te ontslaan en er verder geen ruchtbaarheid aan te geven.
• Veel adviseurs, veiligheids-kundigen, Arbo-deskundigen, re-integratiemedewerkers en medici zoals artsen en fysiotherapeuten verdienen hun brood met de uitgevallen werkers. Dit is een miljoenen business en vanuit deze hoek is er niet veel druk om de situatie rigoureus te veranderen.
• Controle organisaties zoals de inspectie SZW hebben veel te weinig geld en dus mankracht om dit probleem goed aan te pakken. Daarom willen ze er niet veel ruchtbaarheid aan geven om niet nog meer capaciteitsproblemen te krijgen.
• Arbo artsen en veiligheids-kundigen die in dienst zijn of betaald worden door bedrijven die het wel zouden willen veranderen, worden onder druk gezet door hun opdrachtgever om het probleem onder de oppervlakte te houden.
• Werknemers zijn geconfronteerd met het feit dat ze langer door moeten werken voor ze met pensioen kunnen. Bij uitval door fysieke klachten kunnen ze daar nu voor in de plaats gebruik maken van de arbeidsongeschiktheidsvoorzieningen die de vroegere VUT voor een deel vervangt. Gebruik maken van de arbeidsongeschiktheidsvoorzieningen doen ook werkers die werk doen dat zwaar is door de lange arbeidstijden zoals de zelfstandige pakketbezorgers, die zo uit deze werkdruk kunnen ontsnappen.
• Werknemers weten vaak wel dat ze ongezond bezig zijn als ze zich veel fysiek belasten. Toch willen ze niet weten dat ze dit doen, uit angst voor verlies van hun baan. Op beurzen vragen ze om met de geboden oplossingen hun bazen te benaderen, maar onder geen beding te vertellen dat het van hen afkomt.
• Als je op straat iemand zwaar ziet tillen, en je vraagt of je er een foto van mag maken willen de meesten dat niet.
• Eerste reactie als bedrijfsleiders, ook van de grote bedrijven, slimme tiloplossingen zien is meestal positief. Wil je nadere afspraken om de oplossingen in het bedrijf te demonstreren, proberen ze deze afspraken te voorkomen of tenminste te ontmoedigen. Bang als hun directies zijn dat het geld kan gaan kosten.
• Vaak kunnen slimme tilhulpmiddelen arbeid besparen. Werknemers, die in de gaten hebben dat er in zo’n geval minder mensen nodig zijn voor hetzelfde werk, vrezen voor hun baan en gaan in verzet tegen de hulpmiddelen ook al kost ze dit hun gezondheid.
• Mensen die zware arbeid verrichten willen vaak uit stoerheid niet weten dat het consequenties voor hun gezondheid kan hebben. Ze willen voor hun collega niet weten dat ze met hulpmiddelen werken. Ze denken dat ze dan worden gezien als watje. Er mag zelfs niet eens over gepraat worden. Vaak, als een hulpmiddel toch noodzakelijk lijkt, willen ze een demonstratie na werktijd als alle collega’s naar huis zijn.
• Bedrijven pronken graag met hun duurzaamheidsbeleid en dit wordt ook gebruikt voor promotiedoeleinden. Als je de duurzame inzetbaarheid van hun werkers inzake fysieke belasting aan de orde stelt willen ze er niet van weten. Het knaagt aan hun imago en ze denken dat het ze mogelijk omzet kost.
• In hun vrije tijd doen mensen ook dingen die hen zwaar fysiek belast. Dat hierbij vaak gezondheidsproblemen optreden die ervoor zorgen dat ze hun werk verzuimen is dagelijkse praktijk. Oplossingen geïnitieerd door de werkgever ter voorkoming van fysieke belasting zou dus maar beperkt effect hebben en duidelijk maken dat veel kosten van verzuim in de vrije tijd ontstaan. Werknemers willen niet dat dit zichtbaar wordt en hebben belang bij het voorkomen van de discussie. Bang als ze zijn dat werkgevers deze financiële last uiteindelijk bij hen wil leggen.

Het is duidelijk dat er grote belangen in het spel zijn om deze materie niet aan de grote klok te hangen en het probleem te laten voortbestaan. De belangen die de maatschappij heeft bij het oplossen ervan is echter vele malen groter. Om die reden willen we het taboe doorbreken en eens aan echte oplossingen gaan werken die de fysieke belasting van mensen uit onze samenleving elimineert.